Chlor w organizmie to jeden z wielu niedocenionych kolegów magnezu, wapnia i potasu. Kojarzony tylko z basenem, w rzeczywistości robi dla nas o wiele więcej, niż odkażanie wody. Poznaj bliżej chlor – pierwiastek, bez którego dosłownie nie mógłbyś żyć!
Właściwości chloru. Co robi w organizmie?
Chlor w organizmie to jeden z elektrolitów – tak jak magnez czy potas w organizmie. Zaliczamy go do pierwiastków śladowych – obecnych w niewielkich ilościach, ale mimo tego, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania ciała. Kendrick Berent – jeden z badaczy – określił go wręcz ,,królową elektrolitów” (angielskie chloride to rodzaj żeński). Właściwości chloru są kluczowe do funkcjonowania organizmu.
Chlor – pierwiastek ten dba o regulację pH – równowagi kwasowo-zasadowej. To on kontroluje, aby wszystkie płyny w ludzkim ciele miały idealny odczyn. Kiedy chloru jest za dużo, organizm ulega zakwaszeniu. Za mało – dochodzi do nadmiernej alkalizacji.
Przy niewłaściwej ilości chloru upada cały balans organizmu, a wraz z nim samopoczucie i praca mózgu jego właściciela. Skrajne przypadki zaburzenia pH organizmu – kwasica lub zasadowica – wymagają leczenia szpitalnego.
Na tym nie kończą się właściwości chloru. Razem z innymi elektrolitami, chlor dba nie tylko o odczyn płynów, ale też o ich ilość. Ten pierwiastek należy do regulatorów nawodnienia. Jest bezpośrednio powiązany z sodem – gdy spada jeden, spada i drugi. Regulując ilość płynów, chlor wpływa między innymi na pracę serca, które ciągle je przepompowuje.
Co jeszcze robi chlor? Pierwiastek ten zakwasza soki żołądkowe, będąc jednym ze składników kwasu solnego. Ponadto, uczestniczy w procesach metabolicznych – aktywuje enzymy trawienne.
Zaburzenia ilości chloru w organizmie uruchamiają reakcję łańcuchową, obejmującą w całe ciało.
Chlor – pierwiastek. Ile znaczy na co dzień?
Chlor – pierwiastek nie bez powodu jest zaliczany do niezbędnych, To dzięki chlorowi, Twoje ciało funkcjonuje normalnie. Wyjaśnijmy praktyczne właściwości chloru na przykładach nadmiaru i niedoboru – bo sprawność najłatwiej docenić dopiero wtedy, gdy coś się psuje.
Niedobór chloru – co się dzieje?
Niedobór chloru objawia się między innymi brakiem apetytu i problemami gastrycznymi – nawet wymiotami i biegunką. Koszmar każdego sportowca, zwłaszcza tego na masie, który z założenia musi jeść całkiem sporo.
Nic dziwnego, że trawienie pogarsza się, kiedy w grę wchodzi niedobór chloru w organizmie. Chlor – pierwiastek zakwaszający żołądek – jest z racji tej funkcji warunkiem sprawnego trawienia.
Niedobór chloru skutkuje także skurczami mięśni, bo przy zaburzeniu równowagi kwasowo-zasadowej, układ nerwowy nie jest w stanie sprawnie przesyłać impulsów. Przy ciężkim niedoborze dochodzi do drgawek.
Właściwości chloru umożliwiają panowanie nad mięśniami. Tylko prawidłowe pH pozwala układowi nerwowemu na sprawne przesyłanie impulsów do tkanek. To mózg nimi operuje – kiedy układ nerwowy nie funkcjonuje prawidłowo, muskuły stają się… mało użyteczną stertą bezwładnego mięsa. Chlor w organizmie pozwala Ci ćwiczyć wydajnie i do kompletu… jeść wydajnie!
Trudności z koncentracją, ból głowy, apatia i uczucie oderwania od rzeczywistości to kolejny sygnał, że czas uzupełnić nawodnienie. Mózg domaga się płynów.
Chlor – pierwiastek. Co przy nadmiarze?
Objawy nadmiaru chloru są w praktyce bardzo podobne do objawów niedoboru.
Również przy przesadzeniu w drugą stronę – nadmiarze chloru i związanym z nim zakwaszeniu organizmu, dochodzi do zaburzeń nerwowo-mięśniowych oraz trawiennych. Osoby z niedoborem i nadmiarem chloru w organizmie czują się tak samo słabo, chociaż wyniki badań byłyby zupełnie inne.
Nadmiar chloru jest powszechniejszy, niż niedobór. Wynika to z tego, jaki produkt spożywczy jest najlepszym źródłem chloru.
Chlor w organizmie – skąd go brać?
Skąd brać chlor? Pierwiastek ten najprościej pozyskać ze zwykłej… soli kuchennej. Sól kuchenna to w końcu chlorek sodu. Jest zbudowana z jednej cząsteczki chloru i jednej cząsteczki sodu.
Chlor jest cięższy od sodu- stanowi 60% masy całkowitej soli. Zapotrzebowanie na chlor to u dorosłego człowieka to 2,3 grama – niecała łyżeczka soli. Tyle, ile wiele osób dosypuje do obiadu.
Dlatego właśnie nadmiar chloru jest powszechniejszy, niż niedobór. Naukowcy od lat przestrzegają przed nadmiernym spożywaniem soli, nie tylko z powodu nadmiaru sodu, ale i nadmiaru chloru w organizmie. O tym drugim po prostu mówi się mniej.
U sportowców, tracących chlor z potem, to zapotrzebowanie jest wyższe, bo tracą go z potem. Nie sposób idealnie określić zapotrzebowania na chlor dla aktywnych. Na pewno nie obejmuje jedzenia soli kilogramami… Nawet 2-3-krotnie wyższe zapotrzebowanie nie jest imponujące, po przeliczeniu na łyżeczki soli.
Jak pilnować poziomu chloru w organizmie?
Chlor w organizmie nie wymyka się spod kontroli osobom na zdrowej diecie. Wystarczą dwie zasady: nawadniaj się i nie przesadzaj z soleniem.
Chlor – pierwiastek ten, jak inne elektrolity, jest wydalany z potem. Im więcej się pocisz, tym częściej sięgaj po napój z elektrolitami. Skurcze, apatia, bóle głowy i problemy trawienne mogą się brać także z niedoboru potasu bądź magnezu.
Na co dzień, chlor w organizmie uzupełnisz zwykłym dosalaniem potraw. O ile nie jesteś na diecie ograniczającej sól, niedobór Ci nie grozi. Nadmiar, niemożliwy do wypocenia – może, jeśli często sięgasz po wysokoprzetworzone przekąski, a solą sypiesz bez ograniczeń.
Nadmiar chloru i idący z nim w parze nadmiar sodu, na dłuższą metę zwiększają ryzyko chorób nerek i serca. O tym już pewnie doskonale wiesz – na temat szkodliwości nadmiaru soli mówi się od lat.
Chlor – pierwiastek ten, jest elektrolitem regulującym poziom płynów, zakwaszającym płyny ustrojowe. To on reguluje pH organizmu, stwarzając mózgowi i innym organom optymalne warunki do pracy. Skutki nieprawidłowego dawkowania to upośledzenie funkcji nerwowo-mięśniowych oraz problemy trawienne.
Na standardowej diecie, powszechniejszy jest nadmiar chloru, niż niedobór. Czysty chlor buduje bowiem większość soli kuchennej.
Bibliografia:
Spattini M., Żywienie i suplementacja w sporcie, tłum. E. Hryniewicka, Warszawa 2021.
Praca zbiorowa, Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, pod red. M. Jarosza, Państwowy Zakład Higieny 2020.
Berend K, van Hulsteijn LH, Gans RO. Chloride: the queen of electrolytes? Eur J Intern Med. 2012 Apr;23(3):203-11. doi: 10.1016/j.ejim.2011.11.013. Epub 2011 Dec 21. PMID: 22385875.
EFSA Panel on Nutrition, Novel Foods and Food Allergens (NDA), Turck D, Castenmiller J, de Henauw S, Hirsch-Ernst KI, Kearney J, Knutsen HK, Maciuk A, Mangelsdorf I, McArdle HJ, Pelaez C, Pentieva K, Siani A, Thies F, Tsabouri S, Vinceti M, Aggett P, Fairweather-Tait S, Martin A, Przyrembel H, de Sesmaisons-Lecarré A, Naska A. Dietary reference values for chloride. EFSA J. 2019 Sep 4;17(9):e05779. doi: 10.2903/j.efsa.2019.5779. PMID: 32626426; PMCID: PMC7009052.
